Xúc cảm tháng ba!..

Ngày mới, đám cây dại hân hoan mở tiệc đón mùa bình minh. Vắt vẻo trên cây k’nia già đầu buôn, chim ch’rao xôn xao gọi bầy. Thảo nguyên lạnh, mùa chuyển nắng. Nam Tây Nguyên vỡ òa những ngày vui!..

         Tháng ba, Tết ta vừa qua, Tây Nguyên nắng rát như đổ lửa. Nương rẫy chớm mùa, nhộn nhịp những bàn tay cần mẫn. Miền đất đỏ bazan, gió thốc liên hồi, giật tung từng mảng bụi mịt mù. Nương cà phê đang mùa say nắng, sau lần “ăn nước” đầu năm bung hoa trắng ngần. Bầy ong cần mẫn hút mật, chắt chiu từng hạt phấn hoa đem về xây tổ ấm. Cứ thế…bản tình ca mùa xuân hiện hữu trên từng tà áo đẹp!..

         Đêm xuân dưới chân núi Bà, thanh âm cồng chiêng cuồn cuộn vang lên. Đó là nghi thức trang trọng của cộng đồng người Lạch (một nhánh của người K’ho) dành để đón tiếp bạn hiền miền xuôi. Bên đống lửa hồng, nổ tí tách, âm thanh cồng chiêng chầm chậm vang lên rồi dồn dập hối thúc. Lúc nghe trầm hùng trong tiếng reo hò của cộng đồng khi những chàng trai tái hiện lễ đâm trâu để hiến tế thần linh ngày mùa màng bội thu. Cũng tiếng chiêng ấy, khi lại nghe như là thổn thức trong lễ cầu sức khỏe, lúc như da diết ước mong trong ngày lễ phát rẫy trỉa bắp, khi lại phấn khởi, mừng vui trong ngày lễ ăn lúa mới ở các buôn làng Tây Nguyên. Tiếng cồng chiêng cứ thế vang lên theo từng giai điệu, cung bậc cảm xúc của những nghi thức truyền thống linh thiêng khiến du khách không thể nào ngồi yên. Sự cộng hưởng, thôi thúc của nhạc cụ truyền thống đánh thức những bàn tay đang e dè, bỗng mạnh dạn siết chặt vào nhau. Bản tình ca mùa xuân dưới chân núi Langbiang bắt đầu từ tiếng chiêng gọi bạn như thế!..

         Với bà con, cồng chiêng là thứ không thể thiếu của một đời người. Nó hiện diện ngay ở lễ thôi nôi và kết thúc vào ngày bỏ mả. Sinh ra với tiếng chiêng và tiễn biệt trần thế trở về đất mẹ cũng với tiếng chiêng. Bởi vậy, người Lạch có cách cảm thấu thanh âm cồng chiêng tinh tế tới lạ. Người ta dùng tiếng chiêng để giải bày nỗi lòng, xúc cảm. Lúc thể hiện sự giận dữ, khi lại thủ thỉ tâm tình, sẻ chia ngọt bùi, trăn trở buồn vui. Cồng chiêng gắn kết thực tại với quá khứ xa xưa. Là ngôn ngữ của chốn trần tục với cõi tâm linh và người quá cố…

         Tôi thơ thẩn đi về hướng núi Mẹ, da diết ngóng chờ nắng lên. Langbiang ngày xuân chớm hồng, vạt mai anh đào ganh nhau bung nở. Chẳng mấy lúc, hoa hoang dại đỏ rực cả rừng già. Gió buổi tinh sương vẫn thốc lên từng đợt liên hồi, tinh nghịch trêu đùa, giật tung tà áo mỏng. Sơn nữ du xuân ngắm đào nở mắc cỡ, cặp má ửng hồng, bẽn lẽn giữ chặt tà áo đẹp. Sau ngày hoan tiệc, từng cánh đào rừng lìa cành, mong manh bay về miền vô định...

         Tôi, kẻ đi tìm ánh mặt trời, rón rén bước qua dòng suối rừng mùa xuân. Lòng suối trong vắt, hiện rõ một cuộc đời run rẩy, méo mó. Nước mãi reo hò, thích thú chơi trò đuổi bắt nhau náo nhiệt, chẳng phút dừng lại tư lự với tôi. Đôi chim chèo bẻo đang mùa rảnh cánh, lướt mình khiêu vũ, rộn ràng gọi bầy trên đỉnh mù sương. Xuân Đà Lạt mùa không lễ hội, thiên nhiên không mang dấu ấn sắp đặt của bàn tay con người vụng về, đẹp như một cô gái nết na.

         Chân trời xa, có tiếng thở dài vọng lại trong lòng núi. Cơn gió rừng lạc lối gào thét liên hồi, tha thiết đòi chỉ đường về với tuổi thơ. Trên đỉnh núi, nàng Lang thấp thỏm dệt mảnh tình mùa xuân. Tàn đêm, chàng Biang trở về trong chếch choáng hơi men rượu cần, hừng hực lửa tình như vị chiến binh từ miền trận mạc khổ ải. Bóng bình minh gom nhặt đêm đen, nắm chặt trong lòng bàn tay, ném phăng về miền sâu thẳm. Kẻ chiến thắng hả hê reo hò trong thanh âm náo nhiệt ngày mới. Bóng đêm chiến bại mai quân phục thù, chờ thời ngự trị màn đêm. 

         Rừng xa, một luồng sáng quắc băng ngang đỉnh núi. Từng giọt vàng sắc lạnh thản nhiên đốt cháy lớp sương dày mùa đông sót lại. Chim ch’rao rũ cánh từ đâu bay về, hát tiếp bản giao hòa mùa xuân. Bình minh lên, cao nguyên lạnh, mùa chuyển nắng. Mai anh đào từng vạt níu chặt bước chân lữ khách, chẳng ai nỡ rời xa nơi này.

         Trên lưng chừng núi, dòng suối rừng mùa xuân đột ngột hiện ra trăm ngàn con mắt long lanh, chằm chằm nhìn tôi. Kẻ đi tìm đời giữa chốn hoang vu...